Το μικροβίωμα είναι ένας σημαντικός στρατός ξένων μικροοργανισμών που ζουν τη ζωή τους… μέσα στη δική μας! Η φυσιολογική λειτουργία του μικροβιώματος, αυτής της εσωτερικής χλωρίδας ορισμένων οργάνων του ανθρώπινου οργανισμού, συμβάλλει τα μέγιστα στην δημιουργία ισχυρού ανοσοποιητικού και βρίσκεται στο στόμα, στον οισοφάγο, στο στομάχι, στο δέρμα, στον εντερικό σωλήνα, λεπτό και παχύ έντερο (η γνωστή εντερική χλωρίδα).

Το μικροβίωμα αποτελείται λοιπόν από βακτήρια, μύκητες, παράσιτα, ιούς και πιθανόν και από άλλους μικροοργανισμούς, τους οποίους αγνοούμε, όπως επίσης και τη συγκεκριμένη λειτουργία τους σε ποσοστό πάνω από 96%! Φανταστείτε την άγνοια που έχουμε για ένα θέμα τόσο σημαντικό για την υγεία μας!

«Η βακτηριδιακή χλωρίδα του εντέρου, πράγματι, παράγει διάφορα φυσικά αντιβιοτικά, βιταμίνες, όπως η Κ & η Β12…»

«Το έντερο θεωρείται ως ο δεύτερος εγκέφαλος του ανθρώπου, ο βασικός παράγοντας και πρωταγωνιστής του ανοσοποιητικού συστήματος», σύμφωνα με τον καθηγητή Lucio Capurso, της γαστρεντερολογικής κλινικής του Νοσοκομείου Άγιος Φίλιππος της Ρώμης.

Για την καθηγήτρια Μaria Rita Gismondo στην έδρα της μικροβιολογίας της Πανεπιστημιακής Κλινικής του Μιλάνου, τα μικροβιακά οικοσυστήματα του δέρματος, του κόλπου και του εντέρου «θεωρούνται σπουδαίες ασπίδες και ισχυρές άμυνες του οργανισμού κατά των μολύνσεων».

Πώς και πότε δημιουργείται η χλωρίδα του εντέρου μας

Η χλωρίδα του εντέρου σχηματίζεται στο νεογέννητο μετά το φυσιολογικό τοκετό από το γεννητικό και ουροποιητικό σύστημα της μητέρας. Το μικροβίωμα αυτό, ονομαζόμενο και εντερική χλωρίδα ή βλεννογόνος του εντέρου, ολοκληρώνει τον σχηματισμό του μέσα σε 4 χρόνια και παραμένει ίδιο μέχρι και την εφηβεία.

Τα νεογέννητα που θηλάζουν παρουσιάζουν μια χλωρίδα που αποτελείται κατά 85% από Bifidobacteria (προβιοτικά) και αρρωσταίνουν λιγότερο απ΄ ότι τα νεογέννητα που τρέφονται με τεχνητά γάλατα και τα οποία περιέχουν διάφορους μικροοργανισμούς.

Για αυτό το λόγο πλέον αρκετοί παιδίατροι προτείνουν τη χορήγηση προβιοτικών στα μωρά που γεννιούνται με καισαρική, έτσι ώστε να τα βοηθήσουν να χτίσουν ένα υγιές μικροβίωμα και ένα δυνατό ανοσοποιητικό σύστημα.

Η υγεία του εντέρου καθορίζει την αντίστασή στις ασθένειες

Αδιαμφισβήτητες μελέτες το έχουν επιβεβαιώσει, όπως και οι πρωτοπόροι Dr. Catherine Kousmine, Dr. Jean Seignalet και Dr. Natasha Campbell, οι οποίοι έχουν παρατηρήσει για χρόνια, πως η ισορροπημένη λειτουργία του εντέρου είναι προϋπόθεση της καλής υγείας.

Είμαστε ζωντανοί οργανισμοί, το ίδιο και τα βακτήρια

Τα βακτήρια παίρνουν στοιχεία για να αναγεννηθούν και μετά απορρίπτουν αυτά που δεν χρειάζονται.

Ο εντερικός σωλήνας έχει μήκος 7 με 8 μέτρα και αποτελείται από δύο μέρη: το λεπτό έντερο και το κόλον (ή το παχύ έντερο). Στο εσωτερικό τοίχωμα του εντέρου, εκτείνεται ο εντερικός βλεννογόνος, πλούσιος σε λάχνες, ο οποίος απλωμένος σε ένα δισδιάστατο επίπεδο θα έδινε μια επιφάνεια περίπου 400 m² ή δύο γήπεδα τένις! Αυτή η εικόνα δίνει μια ιδέα του χώρου αλληλεπίδρασης που αντιπροσωπεύεται από την επένδυση του εντέρου και των λαχνών του.

Μοναδικότητα

Επειδή κάθε άτομο έχει το προσωπικό εξατομικευμένο μικροβίωμα παρότι εκτελούμε τις ίδιες λειτουργίες, οι μικροοργανισμοί που κατοικούν στο έντερο μας είναι μοναδικοί για τον καθένα από εμάς. Ακριβέστερα: παρατηρούμε ότι μεταξύ της χλωρίδας που υπάρχει, βρίσκουμε πολλά υποείδη βακτηρίων «ειδικά για κάθε θέμα». Αυτά είναι τα προσωπικά μας μικρόβια!

Tο μικροβίωμα εκπληρώνει 3 κύριες λειτουργίες

Μεταβολικές διαδικασίες: Τη ζύμωση, τη σύνθεση βιταμινών και την παραγωγής ενέργειας. Εκεί γίνεται η πέψη. Αφού μασηθεί καλά στο στόμα η τροφή, διασπάται από το στομάχι και συντίθεται το έντερο. Εδώ τα στοιχεία που είναι χρήσιμα για τον οργανισμό (πρωτεΐνες, υδατάνθρακες, λίπη, βιταμίνες, μέταλλα) διαχωρίζονται από αυτά που πρέπει να απορριφθούν.
Το φαινόμενο φραγμού: Το μικρoβίωμα υπερασπίζεται το σώμα έναντι εξωτερικών παθογόνων και ρυθμίζει τη σωστή ισορροπία μεταξύ φιλικών και μη βακτηρίων μέσα σε αυτό.
Δημιουργία ισχυρού ανοσοποιητικού: Το μικροβίωμα, δηλ. βακτήρια, μύκητες, παράσιτα, ιοί και άλλο–ι μικροοργανισμοί, σε φυσιολογική ισορροπημένη λειτουργία, επιτρέπει την ανάπτυξη και ισχυροποίηση του ανοσοποιητικού συστήματος.

Ιδιαίτερα το έντερο και η ισορροπημένη εντερική του χλωρίδα παίζουν έναν απολύτως θεμελιώδη ρόλο στην ανθρώπινη υγεία. Η ισορροπημένη λειτουργία του εξασφαλίζει καλύτερη ανοσία, καλύτερο μεταβολισμό και μεγαλύτερη συναισθηματική σταθερότητα.

Είναι σαφές ότι η πρόληψη των ασθενειών, η καθημερινή ευεξία, ακόμη και η επιστροφή στην υγεία συνεπάγονται απαραίτητα την ύπαρξη φυσιολογικής εντερικής χλωρίδας και λειτουργίας του εντέρου.

Διαταραχή του μικροβιώματος

Η σύσταση του μικροβιώματος, είναι κεντρικός παράγοντας στην ομαλή λειτουργία του οργανισμού και συνολικά του ανοσοποιητικού συστήματος. Η κατανάλωση βιομηχανικών τροφών, αλλά και φρέσκων τροφίμων που έχουν εκτεθεί σε φυτοφάρμακα και παρασιτοκτόνα, επηρεάζει σημαντικά τη μικροβιακή χλωρίδα και τη σύσταση του μικροβιώματος του ανθρώπινου οργανισμού.

Μειωμένη έκθεση του ανοσοποιητικού σε φυσιολογικά μικρόβια

Στις ανεπτυγμένες χώρες, λόγω αυξημένης αντισηψίας και ενισχυμένων συνθηκών υγιεινής, το ανοσοποιητικό σύστημα των ανθρώπων δεν έρχεται σε επαφή με τα μικρόβια που χρειάζεται, για να ωριμάσει. Η ελλιπής έκθεση του ανοσοποιητικού σε φυσικά μικρόβια, είναι ένας από τους παράγοντες που οδηγούν σε αδυναμία αναγνώρισης των κυττάρων του εαυτού. Το ανοσοποιητικό “βλέπει” τα δικά του όργανα και ιστούς ως ξένα, τους επιτίθεται και έτσι αναπτύσσεται το αυτοάνοσο νόσημα.

Ελλείψεις σε βιταμίνες που ρυθμίζουν την ομαλή λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος: Βιταμίνες και θρεπτικά στοιχεία, όπως η βιταμίνη D, τα ω3 λιπαρά οξέα, το μαγνήσιο, το σελήνιο, τα προβιοτικά κ.ά. έχουν ανοσορρυθμιστική δράση. Είναι απαραίτητες δηλαδή, για τη φυσιολογική λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος. Ελλείψεις σε αυτά τα στοιχεία, συνδέονται με ανεπαρκή ωρίμανση των λευκών αιμοσφαιρίων και χαμηλή άμυνα σε εξωγενείς παράγοντες, όπως μικρόβια και ιούς. Συνδέονται επίσης, με υπέρ-αντίδραση του ανοσοποιητικού, σε σχέση με δικά του όργανα και ιστούς.

Ψυχογενές στρες

Προκαλεί ορμονικές και μεταβολικές διαταραχές, που αυξάνουν σημαντικά την πιθανότητα ανάπτυξης αυτοανοσίας. Παρότι το ψυχογενές στρες δεν αρκεί από μόνο του ώστε να οδηγήσει σε αυτοαάνοσο, αποτελεί όμως έναν σημαντικό παράγοντα που μπορεί να πυροδοτήσει την εμφάνιση αυτοάνοσων ασθενειών, όπως ο ερυθηματώδης λύκος, η ψωρίαση, η λεύκη, ο διαβήτης τύπου Ι κ.ά.

Πώς μπορούμε φυσικά να ενδυναμώσουμε το μικροβίωμά μας;

Φροντίστε να τρώτε λαχανικά!

Ειδικά τα φυλλώδη πράσινα! Τα λαχανικά είναι γεμάτα με ίνες, οι οποίες δεν μπορούν να αφομοιωθούν από τους ανθρώπους, αλλά καταναλώνονται από τα καλά βακτήρια στο έντερο. Έχει παρατηρηθεί ότι τα άτομα που ακολουθούν μια δίαιτα πλούσια σε φρούτα και λαχανικά είναι λιγότερο πιθανό να αναπτύξουν βακτήρια που προκαλούν ασθένειες. Κάποια από τα λαχανικά τα οποία ταΐζουν το μικροβίωμά σας μπορούν να είναι:

Πράσο

Κρεμμύδι

Σπαράγγι

Μπρόκολο

Σπανάκι

Αγκινάρα.

Αποφύγετε τη ζάχαρη και τα επεξεργασμένα τρόφιμα! Τα σάκχαρα ταχείας πέψης, αλλιώς γνωστά ως «μονοσακχαρίτες», χωνεύονται τόσο γρήγορα, που τα μικρόβια δεν έχουν την ευκαιρία να τραφούν. Εάν τρώτε πάρα πολλά απλά σάκχαρα πολύ συχνά, διατρέχετε τον κίνδυνο κυριολεκτικής πείνας του μικροβιώματός σας μέχρι θανάτου. Έτσι, τα πεινασμένα μικρόβια θα καταφύγουν για να τραφούν στην επένδυση του εντέρου σας, κάτι που μπορεί να οδηγήσει σε φλεγμονή. Προσπαθήστε να συμπεριλάβετε περισσότερα τρόφιμα με σύνθετα σάκχαρα, για να εξασφαλίσετε ένα ευτυχισμένο και υγιές μικροβίωμα. Κάποια τρόφιμα που θα μπορούσατε να εντάξετε στη διατροφή σας είναι:

Μέλι

Μαύρη σοκολάτα

Αλεύρι καρύδας

Μήλα

Μούρα

Μπανάνες

Μάνγκο

Γλυκοπατάτες

Αποφύγετε τα αντιβιοτικά. Τα αντιβιοτικά είναι ο χειρότερος εχθρός του μικροβιώματος σας. Τα αντιβιοτικά δουλεύουν εξαφανίζοντας όλα τα βακτήρια, γεγονός που τα καθιστά πολύ αποτελεσματικά για τη θεραπεία ασθενειών, αλλά πολύ επιβλαβή για το μικροβίωμά σας. Το αντιβιοτικό δεν μπορεί να αναγνωρίσει τη διαφορά μεταξύ των καλών βακτηρίων του εντέρου και των κακών βακτηρίων. Δουλεύουν στο μοτίβο “Πρώτα σκοτώνουμε, μετά κάνουμε ερωτήσεις”. Εάν πρέπει να πάρετε κάποιο αντιβιοτικό για τη θεραπεία ενός ιού, φροντίστε να λαμβάνετε ένα προβιοτικό καθημερινά ακόμη και για έναν μήνα μετά τη λήψη της αντιβίωσης για να αναπληρώσετε τα βακτήρια του εντέρου σας.

Τα τρόφιμα τα οποία έχουν υποστεί ζύμωση είναι φιλικά προς το έντερο. Αποτελούν μία πηγή προβιοτικών. Ένα από τα πιο αγαπημένα τρόφιμα είναι το γιαούρτι, ωστόσο, εάν πρόκειται να τρώτε πολύ γιαούρτι, βεβαιωθείτε ότι είναι χωρίς ζάχαρη! Υπάρχουν πολλές άλλες επιλογές που αποτελούν εξαιρετική πηγή καλών βακτηρίων. Η Kombucha είναι επίσης μια πολύ δημοφιλής πηγή προβιοτικών όπως και το κεφίρ.

Συχνή λήψη προβιοτικών συμπληρωμάτων. Τα προβιοτικά θεωρούνται ένας από τους καλύτερους φίλους του ανθρώπινου οργανισμού. Ο Π.Ο.Υ υποστηρίζει ότι είναι ζωντανοί μικροοργανισμοί με πολλαπλά οφέλη για την υγεία μας όταν λαμβάνονται στις κατάλληλες ποσότητες βελτιώνοντας έτσι την ποιότητα της ζωής μας. Με τη συχνή ανά τακτά χρονικά διαστήματα λήψη προβιοτικών ενισχύουμε την εντερικ΄΄η χλωρίδα και κατ’ επέκταση την υγεία μας. Δεν είναι όμως όλα τα προβιοτικά ίδια. Διαφορετικά στελέχη βακτηρίων έχουν διαφορετικά αποτελέσματα. Επιλέγουμε προσεκτικά τα κατάλληλα προβιοτικά για την υγεία μας (φυσικής προέλευσης, πολλά στελέχη φιλικών μικροβίων, τρόπος παρασκευής – είναι πολύ σημαντικό τα συστατικά να μην είναι παστεριωμένα)

Έρευνες έχουν δείξει ότι τα προβιοτικά βοηθάνε σε:

Διάρροια

Δυσκοιλιότητα

Καταπράυνση των συμπτωμάτων των αγχωδών διαταραχών και των διαταραχών που σχετίζονται με την κατάθλιψη.

Σύνδρομο Ευερέθιστου Εντέρου

Ελκώδης κολίτιδα

Νόσος του Crohn

Κολπικές λοιμώξεις

Λοιμώξεις του ουροποιητικού συστήματος

Δερματικές παθήσεις (έκζεμα, ακμή)

Ανοσοποιητικό σύστημα

Ο ύπνος και η ξεκούραση παίζουν επίσης πολύ σημαντικό ρόλο. Μελέτες έχουν δείξει ότι τα άτομα με ακανόνιστα μοτίβα ύπνου διατρέχουν τον κίνδυνο να αποδιοργανώσουν το μικροβίωμά τους και να αναπτυχθούν φλεγμονές. Προσπαθήστε να βεβαιωθείτε ότι προσφέρετε στον εαυτό σας τουλάχιστον 8 ώρες ύπνου τη νύχτα.

Έχει αποδειχθεί ότι το μικροβίωμα των ατόμων που κάνουν φυσική άσκηση είναι πιο υγιές και ποικιλόμορφο. Άλλωστε ένας από τους καλύτερους τρόπους για να απαλλαγείτε από το άγχος μετά από μια κουραστική μέρα είναι η άσκηση. Ακόμα και μόνο περπάτημα για 30 λεπτά την ημέρα θα μπορούσε πραγματικά να επηρεάσει την υγεία του εντέρου σας και να βοηθήσει αυτά τα φιλικά βακτήρια να συνεχίσουν να διασφαλίζουν ότι τα επίπεδα του άγχους σας αντιμετωπίζονται και η ψυχική σας υγεία παραμένει ανέπαφη.

Αφιερώστε περισσότερο χρόνο σε εσάς. Πείτε περισσότερα «όχι»! Το να δημιουργήσετε μία ισορροπία στη ζωή σας θα βοηθήσει την ψυχική και συναισθηματική σας υγεία και θα βελτιστοποιήσει τη λειτουργία του εντέρου και τη συνολική υγεία σας.

Στη σημερινή εποχή όμως, λόγω των στρεσογόνων καταστάσεων αλλά και της χαμηλής διατροφικής αξίας των τροφίμων αλλά πολλές φορές και της εύκολης λύσης των fast food παρατηρείται συχνά διατάραξη του μικροβιώματός. Η Ιπποκράτεια Διαβίωση μετά από αρκετή έρευνα αλλά και δοκιμασία χρόνων σας προτείνει επιλεγμένα προϊόντα που ενισχύουν άμεσα το μικροβίωμα και τονώνουν το ανοσοποιητικό μας σύστημα.

Για την Ιπποκράτεια Διαβίωση

Νίκος Δαφόπουλος διπλωματούχος του ορθού τρόπου ζωής – Διατροφής και Διαιτολογίας του Κέντρου Έρευνας CE.RE.D.OR -«Vie et Action» Γαλλίας.